مقدمه
هورمون لوتئینه کننده (LH) یکی از هورمون‌های اصلی در سیستم غدد درون‌ریز است که به تنظیم عملکردهای جنسی در بدن انسان کمک می‌کند. این هورمون از غده هیپوفیز قدامی ترشح می‌شود و نقش به‌سزایی را در چرخه قاعدگی بانوان و تولید مثل در آقایان دارد. افزایش یا کاهش سطح LH می‌تواند نشانه‌ای از اختلالات هورمونی، مشکلات باروری و دیگر بیماری‌ها باشد. در این مقاله، به بررسی تست آزمایشگاهی LH، علل و علائم تغییرات آن، آمادگی‌های لازم برای انجام آزمایش و موارد مرتبط دیگر خواهیم پرداخت.
ساختار و عملکرد هورمون
از لحاظ ساختار LH یک گلیکوپروتئین می‌باشد که از دو زیرواحد آلفا و بتا تشکیل شده است. این هورمون از غده هیپوفیز قدامی ترشح می‌شود و تأثیرات خود را از طریق اتصال به گیرنده‌های خاص در بافت‌های هدف اعمال می‌نماید. در بانوان، LHدر تحریک تخمک‌گذاری و تولید استروژن و پروژسترون نقش دارد و درآقایان نیز به تولید تستوسترون منجر می‌شود. سطح LH در طول چرخه قاعدگی متغیر است و معمولاً در اوج تخمک‌گذاری به بالاترین حد خود می‌رسد. بنابراین، سطح LH نشان‌دهنده وضعیت سلامت باروری فرد است.
علت انجام تست LH
تست LH به منظور بررسی وضعیت هورمونی و تشخیص مشکلات باروری، اختلالات قاعدگی و بیماری‌های غده هیپوفیز انجام می‌شود. این تست می‌تواند به پزشکان کمک کند تا علل ناباروری، کمبود یا افزایش هورمون‌های جنسی و اختلالات غدد درون‌ریز را شناسایی کنند. همچنین، این تست برای ارزیابی عملکرد تخمدان‌ها در زنان و بیضه‌ها در مردان به کار می‌رود. در برخی موارد، تست LH می‌تواند در تشخیص کیست‌های تخمدانی یا اختلالات جدی‌تر مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) کمک کند.
علائم افزایش LH
افزایش سطح LH می‌تواند به نشانه وجود اختلالات هورمونی و مشکلات باروری باشد. افزایش میزان LH در بانوان ممکن است به دلایل؛ نداشتن فعالیت تخمدان‌ها به علت یائسگی، عدم تخمک‌گذاری، سندرم تخمدان پلی کیستیک(PCOS) و یا آسیب دیدن در اثر شیمی درمانی و بلوغ زودرس رخ دهد. در زنان، این افزایش ممکن است منجر به قاعدگی‌های نامنظم، التهاب، درد در ناحیه تخمدان و عدم توانایی در بارداری شود. افزایش میزان LH در مردان ممکن است به دلیل عدم عملکرد بیضه‌ها، در معرض اشعه x بودن، شیمی درمانی، فقدان بیضه و سندرم کلاین فلتر رخ بدهد. در آقایان، افزایش LH معمولاً با کاهش سطح تستوسترون و مشکلاتی چون ضعف در عملکرد جنسی همراه است. ضمناً، افزایش سطح LH می‌تواند به وجود اختلالاتی چون بیماری‌های غده هیپوفیز، کیست‌های تخمدانی و یا اختلالات ژنتیکی اشاره کند.
بیماری‌های مرتبط با سطوح بالا LH
برخی از بیماری‌های مرتبط با سطوح بالای LH عبارت است از:
- سندرم ترنر
- اختلالات خودایمنی
- سندرم کلاین فلتر در آقایان
- آسیب به بیضه‌ها در آقایان
- رشد نامناسب تخمدان‌ها درخانم‌ها
- در معرض اشعه X و رادیواکتیو قرار گرفتن
علائم کاهش LH
در زنان، این کاهش ممکن است منجر به عدم تخمک‌گذاری، قاعدگی‌های نامنظم و علائم یائسگی زودرس شود. در مردان، کاهش LH به کم کردن سطح تستوسترون و مشکلاتی مانند ناباروری منجر می‌شود. به علاوه، این وضعیت می‌تواند نشانه‌گر اختلالات غده هیپوفیز و یا اختلالات دیگر در سیستم غدد درون‌ریز باشد. اگر فردی مبتلا به اختلالات هیپوتالاموس و آنورکسی نروزا (Anorexia nervosa)باشد سطح هورمون LH پایین‌تر از مقدار نرمال خواهد بود. در نتیجه، شناسایی علائم کاهش LH ضروری است تا بتوان اقدامات لازم را به‌موقع انجام داد.
نمونه مورد نیاز
تست LH معمولاً بر روی نمونه خون انجام می‌شود و به همین دلیل نیاز به جمع‌آوری خون از ورید بازوی بیمار دارد. ضروری است که نمونه خون در زمان مناسب و در شرایط مساعد گرفته شود تا نتیجه آزمایش دقت کافی داشته باشد. انجام تست LH در فاز خاصی از چرخه قاعدگی بانوان (معمولاً در روز ۲۱ از چرخه) می‌تواند اطلاعات دقیق‌تری از سطح هورمون ارائه دهد.
آمادگی‌های لازم قبل از انجام آزمایش
برای انجام تست LH، بیماران باید توصیه‌ها و آمادگی‌های خاصی را رعایت کنند:
- پرهیز از غذا و نوشیدنی به مدت حداقل ۸ ساعت قبل از انجام تست، وضعیت آزمایش را بهبود می‌بخشد.
- برخی داروها می‌توانند بر روی سطح LH تأثیر بگذارند، بنابراین بیماران باید پزشک خود را از مصرف هرگونه دارو آگاه سازند.
عوامل تداخلی
تست LH می‌تواند تحت تأثیر موارد مختلفی قرار گیرد که می‌توانند نتایج آن را تغییر دهد. برخی از داروها مانند هورمون‌های درمانی، استروژن‌ها و پروژسترون‌ها می‌توانند سطح LH را تغییر دهند و موجب نتایج نادرست در آزمایش شوند. به علاوه، استرس‌های روانی و فیزیکی، بیماری‌های حاد، تغییرات در وزن و چربی نیز می‌توانند تأثیری بر روی سطح LH داشته باشند. بنابراین، پزشکان معمولاً قبل از انجام تست، از بیماران می‌خواهند تا هرگونه دارو یا وضعیت سلامتی که ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد، را گزارش دهند.
تست‌های مرتبط
تست LH معمولاً به صورت همزمان با دیگر تست‌های هورمونی مانند تست FSH (هورمون تحریک‌کننده فولیکولی)، تست استروژن، پروژسترون و تستوسترون انجام می‌شود. این تست‌ها به تشخیص بهتر اختلالات هورمونی و بررسی عملکرد غدد جنسی کمک می‌کنند. همچنین، می‌توان از تست‌های تصویربرداری نظیر سونوگرافی برای بررسی وضعیت تخمدان‌ها و بیضه‌ها بهره برد. به طور کلی، ترکیب این تست‌ها به پزشکان کمک می‌کند تا تصویر جامع‌تری از وضعیت هورمونی فرد بدست آورند و درمان‌های مناسب را تجویز کنند.
درمان
- پزشک برای درمان LH پایین در زنان و مردان، تزریق منوتروپین (Menotropin) را تجویز می‌نماید. این هورمون‌ها به بانوان در تخمک‌گذاری و به آقایان در تولید اسپرم کمک می‌کند.
- اصلاح سبک زندگی با انجام ورزش‌های مناسب و داشتن رژیم غذایی سالم، میزان این هورمون را در بدن کاهش می‌دهند.
- کاهش مصرف قند و غذاهای پرچرب از جمله مواردی است که میزان LH را پایین می‌آورد.
- اصلاح سبک زندگی در بانوان، علاوه بر درمان سطوح بالای LH، از ابتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک نیز جلوگیری می‌کند.
موارد تکمیلی
تست LH تنها یکی از ابزارهای تشخیصی برای بررسی مشکلات باروری و اختلالات هورمونی است. در برخی موارد، پزشکان ممکن است به انجام آزمایش‌های دیگری مانند MRI یا CT scan برای ارزیابی دقیق‌تری از غده هیپوفیز و سایر اندام‌های داخلی مرتبط نیاز داشته باشند. ضمناً، برخی از بیماری‌ها و اختلالات ژنتیکی می‌توانند بر سطح LH تأثیر بگذارند و چنین مواردی نیاز به مشاوره‌های ژنتیکی دارند. در نهایت، مشاوره و پیگیری مناسب با متخصصان غدد و باروری می‌تواند در مدیریت مشکلات هورمونی و باروری مؤثر باشد.
نتیجه‌گیری
تست هورمون LH یکی از ابزارهای کلیدی در تشخیص و ارزیابی اختلالات هورمونی و باروری به شمار می‌رود. این تست به پزشکان کمک می‌کند تا علل احتمالی ناباروری، قاعدگی‌های نامنظم و سایر مسائل مرتبط با سیستم تولید مثل را شناسایی نمایند. با درک علائم افزایش و کاهش LH و آمادگی‌های لازم برای انجام تست، افراد می‌توانند در روند بهبود سلامت خود گام بردارند. آگاهی از عوامل تداخلی و تست‌های مرتبط نیز به بیماران کمک می‌کند تا در تصمیم‌گیری‌های درمانی خود بهتر عمل کنند. در نهایت، مشاوره و همکاری با پزشکان متخصص برای تعیین بهترین روش درمانی و پیگیری سلامت هورمونی حائز اهمیت است.
سخن پایانی
آزمایشگاه آریانا، با برخورداری از آخرین تجهیزات آزمایشگاهی و تیم تخصصی مجرب، آماده ارائه خدمات با بالاترین دقت و کیفیت به مراجعان گرامی در این زمینه خواهد بود.
