مقدمه

تست‌های سرولوژی‌ای مانند Anti-Ro/SSA و Anti-La/SSBبرای تشخیص بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس، سندرم شوگرن و سایر بیماری‌های خود ایمنی استفاده می‌شوند. این تست‌ها می‌توانند به شناسایی آنتی‌ژن‌های مختلفی کمک کرده که در این اختلالات وجود دارند.این بیماری‌ها معمولاً در زنان بروز بیشتری دارند که می‌توانند باعث ایجاد عفونت‌های پوستی، عفونت‌های مغز و اعصاب، و بیماری‌های دیگر شوند. تحقیقات نشان داده‌اند که عوامل مختلفی می‌توانند ریسک ابتلا به بیماری‌های خودایمنی را در زنان افزایش دهند.یکی از دلایل محتمل، تغییرات هورمونی است. تغییرات هورمونی می‌توانند بر سیستم ایمنی تأثیر گذاشته و منجر به افزایش خطر بیماری‌های خودایمنی ‌شوند. عوامل ژنتیکی (وجود ژن‌های خاص) نیز می‌توانند در بروز بیشتر بیماری‌های خودایمنی در زنان نقش داشته باشند. به علاوه، عوامل اپی ژنتیکی مانند استرس و تغذیه نامناسب نیز در ایجاد بیماری موثر هستند. در این مقاله، به بررسی اطلاعات پزشکی و بیولوژی در ارتباط با تست‌های Anti-Ro/SSAو Anti-La/SSB می‌پردازیم.

مبانی بیولوژی،ژنتیکی و اپی ژنتیکی برخی از بیماری‌ها

بیماری لوپوس

در بیماری لوپوس،سیستم ایمنی فرد، سلول‌ها و بافت‌های خودی بدن را مورد حمله قرار می‌دهد. از انواع مختلف این بیماری می‌توان به لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) و لوپوس نوزادی اشاره کرد. این بیماری می‌تواند باعث التهاب و تخریب بافت‌های مختلف بدن شود. این اختلال می‌تواند در هر سن رخ دهد، اما بیشتر در زنان مشاهده می‌شود. بیماری لوپوس می‌تواند باعث ایجاد مشکلات مختلفی مانند التهاب مفاصل، خارش، لکه‌های پوستی، التهاب چشم و التهاب روده شود. لوپوس می‌تواند ناشی از اختلالات ژنتیکی و اپی ژنتیکی باشد. جهش در برخی ژن‌های خاص مانند ژن BRCA1 و BRCA2 می‌تواند در ایجاد بیماری دخیل باشد. به علاوه،برخی عوامل اپی ژنتیکی مانند استرس نیز، در ریسک ابتلا به این بیماری نقش دارند.

شکل یک-بیماری لوپوس

سندرم شوگرن

شوگرن یک بیماری خودایمنی که می‌تواند باعث التهاب، سوزش، خارش و حتی آسیب‌های جدی به پوست شود.این اختلال با دو علامت شایع آن یعنی خشکی چشم و خشکی دهان تشخیص داده می‌شود. شوگرن باعث فعال شدن سلول‌های ایمنی بدن، به ویژه لنفوسیت‌ها و ماکروفاژها، می‌شود که به سلول‌های پوست حمله می‌کنند. این حمله باعث تخریب سلول‌های پوستی و ایجاد لکه‌های قرمز و خارش‌زا در پوست می‌شود. بیماری شوگرن می‌تواند ناشی از جهش‌های ژنتیکی در ژن‌های مختلف باشد که باعث افزایش حساسیت سیستم ایمنی به پروتئین‌های پوستی می‌گردد. این جهش‌ها می‌توانند در ژن‌های مختلفی مانند ژن HLA و ژن‌های مرتبط با پاسخ ایمنی رخ دهند. در سطح اپی ژنتیکی، شوگرن می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند استرس، عفونت‌ها و حتی تغییرات محیطی قرار گیرد. این عوامل می‌توانند باعث تحریک سیستم ایمنی و تشدید علائم بیماری شوند. این اختلال می‌تواند تحت درمان‌های مختلفی، از جمله داروهای ضد التهابی و داروهای کنترل کننده سیستم ایمنی قرار گیرد.

شکل دو-سندرم شوگرن

روش انجام

تست‌های Anti-Ro/SSAو Anti-La/SSBمعمولاً با استفاده از روش الایزا انجام می‌شوند. این تست‌ها در واقع یک آزمایش خون هستند که برای تشخیص اتوآنتی‌بادی‌های خاصی در خون انجام می‌شوند. این آنتی‌بادی‌ها به پروتئین‌های خاصی در هسته سلول‌ها حمله می‌کنند. الایزا یک روش آزمایشگاهی رایج است که شامل پوشش دادن یک میکروپلیت با آنتی‌ژن یا پپتید مصنوعی است. در این روش سرم بیمار به پلیت اضافه شده تا به آنتی‌ژن‌ها متصل شود. پس از شستشوی اجزای غیر متصل، یک آنتی‌بادی ضد IgG انسانی مرتبط با آنزیم به چاهک‌ها اضافه می‌شود. آنتی‌بادی به هر IgG که به آنتی ژن اتصال دارد، متصل شده و یک کمپلکس را تشکیل می‌دهد. سپس کونژوگه‌های بدون اتصال با شستشو مجدد حذف گشته و در ادامه سوبسترا اضافه می‌شود که با آنزیم واکنش می‌دهد. در نهایت یک سیگنال قابل تشخیص تولید می‌گردد که می‌تواند به روش اسپکتروفتومتری اندازه‌گیری شود.

شکل سه-الگوی ایمونوفلورسانس Anti-SSA و Anti-SSB تولید شده از سرم بیمار بر روی سلول‌ها

آمادگی‌های قبل از انجام آزمایشات

• بهتر است بیمار 6 تا 8 ساعت ناشتا باشد.
• بیمار نباید داروهایی که ممکن است نتیجه تست را تحت تأثیر قرار دهند، مصرف کرده باشد. برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها یا داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی ممکن است نتایج را تحت تأثیر قرار دهند. مصرف این داروها در صورت امکان (با مشورت پزشک) پیش از آزمایش قطع شود.
• استرس،ورزش سنگین، و کشیدن سیگار پیش از نمونه‌گیری توصیه نمی‌شود.

تفسیر نتایج

نتایج تست‌های Anti-Ro/SSA و Anti-La/SSB معمولاً به صورت عددی گزارش می‌شوند.این نتایج به صورت تیتر (یک واحد اندازه‌گیری برای آنتی‌بادی‌ها) گزارش می‌شوند که نشان‌دهنده میزان آنتی‌بادی‌های موجود در خون بیمار است.

• منفی: titer کمتر از 1:20
• مشکوک: titer بین 1:20 تا 1:40
• مثبت: titer بیشتر از 1:40

مزایا و معایب

مزایا

• این تست‌ها می‌توانند به شناسایی آنتی‌ژن‌های مختلفی کمک کرده که در بیماری‌های خودایمنی وجود دارند.

معایب

• این تست‌ها ممکن است در برخی موارد مثبت باشند ولی بیماری لوپوس را نشان ندهند.
• این تست‌ها ممکن است در برخی موارد منفی باشند ولی بیماری لوپوس را نشان دهند.
• این تست‌ها ممکن است در برخی موارد با سایر تست‌ها مانند تست آنتی‌ژن‌های DNAپروتئین (Anti-dsDNA) و آنتی‌ژن‌های Sm همبستگی داشته باشند.
• بعضي از اتوآنتي‌بادي‌ها به خصوص Anti-SSA را مي‌توان در سرم افراد سالم نيز پيدا کرد.

نتیجه‌گیری

تست‌های Anti-Ro/SSA و Anti-La/SSB برای تشخیص انواع بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس استفاده می‌شوند. با این حال،این تست‌ها ممکن است در برخی موارد منفی یا مثبت (کاذب) باشند و بیماری مورد نظر را نشان ندهند(از معایب آزمایشات). این اطلاعات صرفاً جهت آگاهی عمومی است و جایگزین مشاوره پزشکی نیست. لذا برای تشخیص و درمان،به پزشک مراجعه فرمایید.

سخن پایانی

آزمایشگاه آریانا، با برخورداری از آخرین تجهیزات آزمایشگاهی و تیم تخصصی مجرب، آماده ارائه خدمات با بالاترین دقت و کیفیت به مراجعان گرامی در این زمینه خواهد بود.