مقدمه

ویروس هرپس سیمپلکس (HSV: Herpes Simplex Virus) از خانواده هرپس ‌ویریده می‌باشد که به دو نوع اصلی  HSV-1 و  HSV-2 تقسیم می‌شود.  HSV-1  باعث عفونت‌ و ایجاد تبخال‌های دهانی گشته، در حالی که HSV-2 به‌عنوان عامل اصلی عفونت‌ها و تبخال تناسلی شناخته می‌شود. این ویروس به طور گسترده، در جمعیت انسانی منتشر شده است و تخمین زده می‌شود که بیش از 60 درصد بزرگسالان در جهان حداقل به نوع HSV-1   مبتلا هستند. عفونت ناشی از این ویروس می‌تواند به‌صورت حاد، مزمن یا پنهان باشد و به عود مکرر بیماری منجرشود.

ساختار و عملکرد ویروس

HSV  ویروسی DNA دار با ساختاری پیچیده است. این ویروس شامل یک  DNAدو رشته‌ای است که درون یک کپسید پروتئینی قرار دارد. این کپسید دارای 162 پروتئین است و در احاطه یک غشای لیپیدی قرار دارد که حاوی پروتئین‌های مختلف سطحی می‌باشد. این پروتئین‌ها به ویروس کمک می‌کنند تا به سلول‌های میزبان متصل شود. هنگامی که ویروس وارد سلول میزبان می‌شود، فرآیند تکثیر خود را آغاز می‌نماید. ویروس با استفاده از عناصر ژنتیکی سلول میزبان، پروتئین‌های جدید تولید کرده و کپی‌های جدیدی از خود را تولید می‌کند. این پروتئین‌ها و ویروس‌های جدید به سلول‌های میزبان آسیب رسانده و منجر به مرگ سلول و عفونت سلول‌های جدید می‌شوند.

عوارض بیماری

عفونت با HSV ممکن است عوارض مختلفی ایجاد کند، از جمله:

• زخم‌های دردناک دهانی: زخم‌های تبخال معمولاً در ناحیه لب‌ها یا دهان ظاهر می‌شوند و می‌توانند همراه با درد و التهاب باشند.
• عفونت‌های تناسلی: تبخال تناسلی ممکن است به صورت زخم‌های دردناک در ناحیه تناسلی ظاهر شود.
• عوارض سیستمیک: در موارد نادر، عفونت HSV می‌تواند به سیستم عصبی مرکزی نفوذ کند و منجر به مننژیت یا انسفالیت شود، که می‌تواند خطرناک باشد.
• عفونت در نوزادان: انتقال HSV از مادر به نوزاد در حین زایمان می‌تواند منجر به عفونت‌های جدی و تهدیدکننده زندگی شود.

علائم شایع عفونت

• تب کردن
• سردرد و بدن‌درد
• متورم شدن غدد لنفاوی
• خستگی غیرطبیعی
• کاهش اشتها
• احساس درد در ناحیه زخم‌ها

نحوه انتقال

ویروس HSV به‌طور اصلی از طریق تماس مستقیم با زخم‌ها ، ترشحات پوست یا مخاطی شامل بزاق و مایعات تناسلی منتقل می‌شود. این انتقال ممکن است از طرق مختلفی انجام شود:

• رابطه جنسی: تماس جنسی با فرد مبتلا به عفونت تناسلی.
• تماس با زخم‌های دهان: تماس با زخم‌های دهانی فرد مبتلا به HSV-1.
• اشیاء مشترک: استفاده از اشیاء مشترک مانند حوله، ظرف مشترک، ریش‌تراش یا لوازم آرایشی.

نمونه مورد نیاز

برای تشخیص عفونت HSV، معمولاً نمونه‌ای از مایع داخل زخم یا ترشحات ناحیه مبتلا گرفته می‌شود. این نمونه می‌تواند شامل ترشحات دهانی، مایع زخم،  ‌خون یا مایع مغزی نخاعی باشد.

آمادگی‌های قبل از انجام آزمایش

قبل از انجام تست تشخیصی HSV، افراد باید از موارد زیر اطمینان حاصل کنند:

• عدم مصرف داروهای ضد ویروسی: مصرف داروهای ضد ویروسی می‌تواند نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهد و ممکن است نیاز به عدم مصرف آن‌ها به مدت چند روز باشد. (از عوامل تداخلی در آزمایش است.)
• اطلاع‌رسانی به پزشک: ارائه اطلاعات کامل در مورد تاریخچه پزشکی، سابقه عفونت‌ها و علائم به پزشک.
• عدم مصرف غذا یا نوشیدنی: بسته به نظر پزشک، ممکن است نیاز به عدم مصرف غذا یا نوشیدنی قبل از انجام آزمایش باشد.

روش انجام

تست Real Time PCR یکی از دقیق‌ترین و سریع‌ترین روش‌ها برای تشخیص عفونت HSV است. در این روش، مراحل زیر انجام می‌شود:

• جمع‌آوری نمونه: در این مرحله، یک سواب استریل از ناحیه مبتلا (مانند زخم یا ترشحات دهانی) برداشته می‌شود. در صورت نیاز، نمونه خون نیز ممکن است گرفته شود.
• استخراج DNA ویروس: نمونه جمع‌آوری‌شده به آزمایشگاه منتقل شده و DNA ویروس از سایر اجزا جدا می‌شود. این مرحله به کمک روش‌های شیمیایی و آنزیمی انجام می‌گردد.
• تکثیر: پس از استخراج DNA، متد Real Time PCR آغاز می‌شود. با استفاده از آنزیم‌های خاص و پرایمرهای ویژه، تعداد کپی‌های DNAرا افزایش می‌دهند تا تشخیص ویروس آسان‌تر شود.
• آنالیز نتایج: پس از تکثیر DNA، نتیجه تست با استفاده از تکنیک‌های خاص تجزیه و تحلیل می‌شود. اگر نشانه‌هایی از وجود DNA ویروس هرپس در نمونه یافت شود، نتیجه مثبت خواهد بود.

مزایا و محدودیت‌ها

مزایا

• دقت و سرعت بالا در تشخیص
• امکان شناسایی انواع مختلف HSV

محدودیت‌ها

• نیاز به تجهیزات خاص
• هزینه‌های بالا

پیشگیری و درمان

در حال حاضر، هیچ درمان قطعی برای HSV وجود ندارد، اما چندین روش برای کاهش شیوع و شدت علائم این عفونت مؤثر هستند:

• داروهای ضد ویروسی: داروهایی مانند Acyclovir و  Valacyclovir می‌توانند به پیشگیری از عود بیماری کمک کنند.
• آگاهی و آموزش: آگاهی از نحوه انتقال ویروس و علائم عفونتی حاصل می‌تواند به افراد کمک کند تا در برابر عفونت‌های HSV محافظت شوند.
• روابط جنسی محافظت شده: استفاده از کاندوم می‌تواند خطر انتقال ویروس را کاهش دهد.
• پیگیری بیماری در زنان باردار مبتلا: زنان باردار مبتلا به HSV باید تحت نظارت پزشک قرار گیرند و در صورت داشتن زخم‌های فعال، ممکن است نیاز به زایمان از طریق سزارین داشته باشند.

نتیجه‌گیری

ویروس هرپس سیمپلکس یکی از شایع‌ترین عوامل عفونی است که می‌تواند به زخم‌های دهانی و تناسلی منجر شود. آگاهی از نحوه انتقال، علائم و روش‌های پیشگیرانه می‌تواند به کاهش شیوع و مدیریت عفونت‌های ناشی از ویروس کمک کند. درمان‌های موجود می‌توانند به کاهش عوارض و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کنند.

سخن پایانی

آزمایشگاه آریانا، با برخورداری از آخرین تجهیزات آزمایشگاهی و تیم تخصصی مجرب، آماده ارائه خدمات با بالاترین دقت و کیفیت به مراجعان گرامی در این زمینه خواهد بود.