مقدمه
هورمون پرولاکتین یک هورمون پپتیدی است که توسط غده هیپوفیز تولید می‌شود. هیپوفیز بخشی از سیستم غدد درون‌ریز است، که هورمون‌های تولید شده توسط آن بر قسمت‌های مختلفی از بدن تأثیر می‌گذارند. پرولاکتین در انسان ساختاری شبیه هورمون رشد داشته و با اندازه‌های ۱۶ تا ۲۲ کیلودالتون و یا حتی بزرگ‌تر می‌باشد. هورمون پرولاکتین در بدن نقش‌های مختلفی از جمله رشد سینه‌ها، تولید شیر در زنان، حفظ بارداری، رشد جنین، تنظیم وزن، رشد عضلات و تنظیم هورمون‌های دیگر را نیز برعهده دارد. این آزمایش می‌تواند به پزشک در تشخیص برخی بیماری‌ها مانند پرولاکتینوم (تومور هیپوفیز) کمک کند. در این مقاله، اطلاعات بیشتری در مورد هورمون پرولاکتین، روش اندازه‌گیری و اهمیت آن در سلامت فردی ارائه خواهد شد.
اهمیت هورمون پرولاکتین
مقدار هورمون پرولاکتین در خون می‌تواند به عوامل مختلفی نظیر وضعیت سلامت فرد، مصرف داروها، وضعیت روحی و عوامل محیطی بستگی داشته باشد. به طور کلی، میزان این هورمون در خون باید در محدوده خاصی باشد. در صورت افزایش یا کاهش میزان هورمون در خون، ممکن است علائم و نشانه‌های مختلفی از جمله تغییرات در دوره‌های قاعدگی زنان، کاهش یا افزایش وزن، ناباروری،اختلال نعوظ و تغییرات در عملکرد غدد دیگر ظاهر شود.در خانم‌ها استرس و بارداری باعث افزایش سطح پرولاکتین می‌شود. افزایش بی‌رویه پرولاکتین از آزاد شدن تخمک در طول چرخه قاعدگی در زنان جلوگیری می‌کند. سطح پرولاکتین بیش از ۱۰۰ نانوگرم در میلی لیتر می‌تواند عملکرد طبیعی دستگاه تناسلی زنان را تغییر داده و باعث علائم یائسگی و ناباروری شود. در آقایان، عملکرد دقیق پرولاکتین، ناشناخته است. در مردان، افزایش پرولاکتین نیز می‌تواند منجر به کاهش تولید اسپرم گردد. عارضه بعدی افزایش بیش از حد این هورمون، پوکی استخوان در اثر کاهش سطوح استروژن و تستوسترون (هورمون مردانه) است. ضمناً، اگر پرولاکتین بالا به موقع درمان نشود، می‌تواند باعث آسیب به عصب بینایی نیز شود. هم در زنان و هم در مردان، بیماری‌های مزمن کلیه و کم کاری تیروئید، موجبات افزایش سطح پرولاکتین را فراهم می‌آورند. قرص کابرگولین اغلب سطح پرولاکتین را در تقریباً ۹۰ درصد از افرادی که پرولاکتینوم دارند، تا حد طبیعی کاهش می‌دهد.
ECLIA
روش ECLIA (Electro-chemiluminescence Immunoassay) یک تکنیک سریع و دقیق برای اندازه‌گیری هورمون‌های مختلف در خون مانند پرولاکتین است. این تکنیک، بر ترکیبی از علوم شیمی و نور وابسته است.
برای اندازه‌گیری هورمون پرولاکتین، نمونه خون معمولاً صبح هنگام گرفته می‌شود، زیرا سطوح آن در طول روز ممکن است دچار تغییر گردد. عموماً قبل از آزمایش پرولاکتین نیاز به آمادگی خاصی نیست. به منظور دقیق بودن نتایج آزمایش، بهتر است نمونه خون ۳ تا ۴ ساعت پس از بیدار شدن فرد در صبح تهیه شود. با این حال در شرایط خاص، ممکن است از بیماران خواسته شود که 9 تا 12 ساعت ناشتا باشند.
مزایا و محدویت‌های ECLIA
مزایا
- دقت بالا
- نتایج سریع
- غیر تهاجمی
- تشخیص زودهنگام و بهبود کیفیت زندگی بیماران
محدویت‌ها
- این آزمایش نیاز به تجهیزات خاصی دارد.
عوامل تداخلی در ECLIA
عوامل تداخلی در متد ECLIA می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- مصرف داروهای خاصی مانند آنتی‌کولین‌ها
- برخی شرایط پزشکی مانند بیماری‌های التهابی و عفونی
- برخی عوامل محیطی مانند دما
سایر کاربردهای ECLIA
- تشخیص بیماری‌های عفونی: نظیر HIV، هپاتیت و سایر بیماری‌های عفونی
- غربالگری سرطان: اندازه‌گیری بیومارکرهای سرطانی
- تشخیص بیماری‌های خود ایمنی: تشخیص اختلالات خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید
تست‌های مرتبط
تست‌های مرتبط با ECLIAبرای بررسی هورمون پرولاکتین شامل آزمایش‌های دیگر مانند اندازه‌گیری هورمون رشد و هورمون‌های استروئیدی نیز می‌باشد. در برخی موارد، آزمایش‌های تصویربرداری مانند MRI یا CT اسکن ممکن است برای بررسی تومورها یا سایر تغییرات در غده هیپوفیز نیز توصیه شود.
نتیجه‌گیری
متد ECLIA برای اندازه‌گیری هورمون پرولاکتین یک تکنیک دقیق و سریع است که می‌تواند به تشخیص و درمان مشکلات مرتبط با این هورمون کمک کند. با این حال، این آزمایش نیاز به تجهیزات خاصی دارد. همچنین، عوامل تداخلی متفاوتی ممکن است نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهند. در آزمایشگاه آریانا، برای اندازه‌گیری هورمون پرولاکتین با متد ECLIA ، از دستگاه Immunolite استفاده می‌شود.
آزمایشگاه آریانا اصفهان با برخورداری از آخرین تجهیزات آزمایشگاهی و تیم تخصصی مجرب، آماده ارائه خدمات با بالاترین دقت و کیفیت به مراجعان گرامی خواهد بود.
